Wat zijn ornamenten?

Ornamenten zijn versieringen van gebouwen of voorwerpen.

Onverschillig of u daarbij denkt aan lichamen of aan projecties in het platte vlak. De functie van het ornament is dienstbaar en behoort dienend te zijn. Dit wil echter niet zeggen dat het ornament geen eigen kenmerken dus geen eigen ontwikkeling en eigen leven heeft. Ook zijn er te allen tijde maar voornamelijk van de 16e-20e eeuw ornament ontwerpers geweest, die tot zekere hoogte konden vergeten, dat hun ornamenten straks voor iets anders zou moeten dienen.

Voor het overzicht van de soort en van de ontwikkeling kan men het ornament, volgens verschillende gezichtspunten, in grote groepen verdelen.

Voorbeeld van een ornament

Wat voor soorten ornamenten zijn er?

Geometrische en stereometrisch ornamenten zijn lijnen en lijncombinaties, vlakken en lichamen.
Vegetabiel ornamenten zijn planten of plantendelen zoals ranken, bladen, bloemen, die op hum beurt weer gestileerd of naturalistisch behandeld kunnen zijn.
Figuraal ornamenten zijn mens- en diervormen deze zijn gestileerd of min of meer naturalistisch.
Technisch ornamenten zijn de onderdelen die zijn ontleend aan verschijnselen die min of meer automatisch het gevolg zijn van bepaalde techniek (binden, vlechten, weven, smeden, bouwen). Dan kun je bijvoorbeeld denken aan de trigliefen van de stenen Griekse tempel die herinneren aan de balkenkoppen van de oudere houten gebouwen of kruiselings getrokken strepen. Op sommige potten van aardewerk die men houdt voor een navolging van de stroken baste waarmee men in oudere tijden de labassen omwond is dit terug te vinden.

Wat is de betekenis van een ornament?

Esthetisch ornament wil zeggen een ornamenten welke dienende is om het esthetische karakter en de uitdrukking van iets anders te versterken.
Symbolisch ornament is met andere dan zuiver esthetische dus veeleer met een noëtische of ethische betekenis. Bijvoorbeeld een korte zigzaglijn die in de plaats is getreden voor de meer naturalistische tekening van een vleermuis. Of een golflijn als abbreviatuur voor een slang.

Hoe wordt het ornament geplaatst?

In liggende, smalle langwerpige vlakken of terwijl de zogenaamde vulling in de breedte.
In staande, smalle, langwerpige vlakken of terwijl vulling in de hoogte.
In meer uitgebreide, liggende of staande vlakken, onverschillig van welke vorm of terwijl vlakvulling in het algemeen.

Welke motieven van ornamenten zijn er?

Doorlopend naar één richting of symmetrisch gescheiden en doorlopend naar twee richtingen of terwijl zogenaamd verspringend ritme. De doorlopende of symmetrisch gescheiden elementen kunnen intussen ook weer onderling tot ritmische groepen gebonden zijn door regelmatige samenvoeging of door alterneren van verschillende elementen Eigenlijk ook door regelmatige wisseling van stand van de elementen zoals staand en hangend. Het in vakken of door innig onderling verband van de eenheden tot groepen gebonden ornament wordt doorgaans als tektonisch-verdeeld aangeduid.
Onverschillig van welke vorm. De meest eenvoudige en tevens uit ornamentaal oogpunt meest armoedige vulling is het strooipatroon. Dat weer vrij of regelmatig kan zijn. Men kan ook spreken van rustend of lopend of richtingsornament, voorts van kern- of randornament, terwijl men bovendien, in beginsel, bij ieder ornament evengoed het patroon, gevormd door het grondvlak waarop het ornament is geplaatst, als het lichaam van de ornamentale elementen zelf kan aanzien als het versierend motief. Op dit feit berust het wisselend spel tussen ornament en fond, die immers als patrijzen en matrijzen in elkaar passen. Blijft het, ook bij nader toezien, steeds onzeker, welk gedeelte de boventoon heeft, dan ontstaat daaruit een zekere onrust.